Tông huấn Gaudete et Exsultate - Chương I: Lời kêu gọi nên thánh
Thứ Tư, 18-04-2018 | 22:48:00
Tông huấn
GAUDETE ET EXSULTATE
Của Đức Giáo Hoàng Phanxicô
Về lời kêu gọi nên thánh trong thế giới hôm nay
- “HÃY VUI SƯỚNG VÀ HÂN HOAN” (Mt 5, 12), đó là lời Chúa Giêsu nói với những người bị bắt bớ hoặc khinh khi vì Ngài. Chúa xin chúng ta mọi sự và đáp lại Ngài ban cho ta sự sống thật, ban cho ta hạnh phúc mà ta được tạo dựng để tận hưởng. Ngài muốn ta là thánh chứ không muốn ta hài lòng với một cuộc sống tầm thường, nhạt nhẽo. Lời kêu gọi nên thánh hiện diện trong nhiều cách ngay từ những trang đầu Kinh thánh. Ta thấy lời kêu gọi ấy được diễn tả trong lời Chúa nói với Abraham: “Hãy bước đi trước nhan Ta, và đừng để ai trách điều gì!” (St 17, 1).
- Những điều dưới đây không phải là một chuyên luận về sự thánh thiện, hàm chứa những định nghĩa và phân biệt hữu ích để hiểu chủ đề quan trọng này, hay là một bàn thảo về những phương thế khác nhau của sự thánh hóa. Mục đích khiêm tốn của tôi chỉ nhằm đưa ra lời kêu gọi nên thánh cách thực tiễn cho thời đại ta, với tất cả những liều lĩnh, thách thức và cơ hội của nó. Vì Chúa đã chọn mỗi chúng ta “để nên thánh và vô tỳ tích trước nhan Ngài trong tình yêu” (Ep 1, 4).
CHƯƠNG MỘT
LỜI KÊU GỌI NÊN THÁNH
CÁC THÁNH LUÔN KHÍCH LỆ VÀ ĐỒNG HÀNH VỚI TA
- Thư gửi tín hữu Hipri trình bày một số chứng tá khích lệ ta “hãy kiên trì chạy trong cuộc đua dành cho ta” (Hr 12, 1). Lời ấy nói đến Abraham, Sara, Môsê, Giđeon và những người khác (x. 11, 1 – 12, 3). Trước hết, lời ấy mời gọi ta nhìn nhận rằng “một đám mây nhân chứng lớn” (12, 1) buộc ta không ngừng tiến về cùng đích. Các nhân chứng này có thể bao gồm mẹ, nội ngoại, và những người thân yêu của ta (x. 2 Tim 1, 5). Cuộc đời các ngài có lẽ không phải lúc nào cũng hoàn thiện, nhưng cả trong những khiếm khuyết và thất bại các ngài vẫn cứ đi tới và đã chứng tỏ họ luôn làm vui lòng Chúa.
- Nay các thánh đang ở trong sự hiện diện của Thiên Chúa vẫn duy trì những mối liên hệ yêu thương và hiệp thông với ta. Sách Khải Huyền làm chứng cho điều đó khi nói về việc chuyển cầu của các nhân chứng tử đạo: “Tôi thấy dưới bàn thờ linh hồn của những người đã bị giết vì đã rao giảng Lời Thiên Chúa và đã làm chứng. Họ lớn tiếng kêu: ‘Lạy Chúa chí thánh và chân thật, cho đến bao giờ Ngài còn trì hoãn, không xét xử?’” Mỗi chúng ta cũng có thể nói: “Được vây quanh, lãnh đạo và hướng dẫn bởi những bạn hữu của Thiên Chúa… Tôi không phải mang một mình những gì tôi không bao giờ có thể mang một mình trong chân lý. Mọi thánh nhân của Thiên Chúa đề có đó để bảo vệ, che chở và chống đỡ tôi”[1].
- Các tiến trình phong chân phước và phong thánh bao giờ cũng ghi nhận các dấu chỉ của các nhân đức anh hùng, sự hy sinh cuộc sống trong việc tử đạo và một số trường hợp là một cuộc sống không ngừng hiến trao cho tha nhân, thậm chí còn hiến trao cho đến chết. Điều này cho thấy việc bắt chước gương sáng của Đức Kitô, một sự bắt chước đáng cho các tín hữu phải thán phục[2]. Ví dụ, ta có thể nghĩ tới Chân phước Maria Gabriella Sagheddu, đã hiến dâng cuộc đời cho sự hiệp nhất các Kitô hữu.
CÁC THÁNH “Ở KỀ BÊN”
- Ta không cần chỉ nghĩ tới những vị đã được phong chân phước và phong thánh. Chúa Thánh Thần luôn ban sự thánh thiện dư tràn trong dân thánh và trung thành của Thiên Chúa, vì “làm cho con người nên thánh và cứu độ họ luôn là điều đẹp lòng Thiên Chúa, không phải với tư cách cá nhân không có sự ràng buộc nào giữa họ, nhưng với tư cách một dân tộc nhìn nhận Ngài trong chân lý và phụng sự Ngài trong sự thánh thiện”[3]. Trong lịch sử cứu độ, Đức Chúa cứu một dân tộc. Ta không bao giờ là mình cách trọn vẹn trừ phi ta thuộc về một dân tộc nào đó. Đó là lý do vì sao người ta không được cứu một mình, với tư cách là một cá nhân riêng rẽ. Nhưng, Thiên Chúa luôn lôi kéo chúng ta tới với Ngài, vì thấy được kết cấu phức tạp của các mối tương quan liên vị cố hữu của ta trong cộng đoàn nhân loại. Thiên Chúa muốn đi vào trong cuộc sống và lịch sử của một dân tộc.
- Tôi thích chiêm ngưỡng sự thánh thiện ở nơi những người Thiên Chúa: nơi những người làm cha, làm mẹ nuôi dạy con cái bằng tình yêu khôn tả, nơi những người làm việc cực nhọc để nâng đỡ gia đình, nơi những người yếu đau, các tu sĩ tuổi già sức yếu mà nụ cười vẫn nở trên môi. Trong sự kiên trì hằng ngày của những người ấy, tôi thấy được sự thánh thiện của các chiến binh của Hội thánh. Thường đó là sự thánh thiện ta tìm được nơi những người hàng xóm sát cửa nhà ta, những người, đang sống giữa ta ấy, luôn phản ánh sự hiện diện của Thiên Chúa. Ta có thể gọi họ là “giai cấp trung lưu của sự thánh thiện”[4].
- Ta hãy để cho các dấu chỉ của sự thánh thiện thúc đẩy, các dấu chỉ mà Chúa chỉ cho ta qua các thành viên khiêm tốn nhất của dân ấy, một dân “được tham dự chức vụ ngôn sứ của Đức Kitô, đang làm chứng cách sống động cho Ngài, nhất là qua đời sống đức tin và đức ái”[5]. Ta cũng nên xem xét sự kiện như thánh Teresa Benedicta Thánh giá đưa ra, một lịch sử có thật do nhiều người trong số các vị dệt nên. Như bà viết: “Những nhân vật ngôn sứ và thánh thiện vĩ đại bước ra khỏi đêm đen nhất. Nhưng phần lớn, dòng sự sống huyền bí vẫn vô hình. Chắc chắn khúc quanh có tính quyết định nhất trong lịch sử thế giới này chủ yếu là do các linh hồn mà không một quyển sách lịch sử nào đề cập tới cùng quyết định. Và ta cũng sẽ chỉ khám phá ra về những linh hồn mà ta mắc nợ ấy những khúc quanh quyết định vào ngày khi mọi sự kín ẩn được phơi bày”[6].
- Sự thánh thiện là khuôn mặt hấp dẫn nhất của Hội thánh. Nhưng ngay cả bên ngoài Hội thánh Công giáo và trong các bối cảnh rất khác nhau, Chúa Thánh Thần vẫn khơi lên “các dấu chỉ của sự hiện diện của Ngài, trợ giúp các môn đệ Đức Kitô”[7]. Thánh Gioan Phaolô II nhắc ta rằng “việc làm chứng cho Đức Kitô đến độ đổ máu đào đã trở thành di sản chung của ngươi Công giáo, Chính thống, Anh giáo và Tin lành”[8]. Nhân dịp kỷ niệm đại kết rất xúc động tổ chức tại Colosseum suốt năm thánh 2000, ngài đã tuyên bố rằng các vị tử vì đạo là “một di sản lên tiếng mạnh mẽ hơn mọi nguyên nhân chia rẽ”[9].
CHÚA LUÔN KÊU GỌI
- Tất cả những điều này rất quan trọng. Nhưng với Tông huấn này tôi xin nhấn mạnh trước hết đến lời kêu gọi nên thánh Chúa dành cho mỗi chúng ta, lời kêu gọi này chính Ngài cũng đang đích thân nói với anh chị em: “Hãy thánh, vì Ta là thánh” (Lv 11, 44; x. 1 Pr 1, 16). Công đồng Vatican II tuyên bố rõ điều này: “Được củng cồ bằng rất nhiều và bằng những đại phương thế cứu độ, mọi tín hữu, bất kể trong hoàn cảnh hay bậc sống nào, đều được Chúa kêu gọi – theo cách riêng của mỗi người – tiến tới sự thánh thiện trọn hảo như chính Chúa Cha là đấng trọn hảo”[10].
- Công đồng nói, “mỗi người theo cách của mình”. Ta không được chán nản trước những gương thánh thiện dường như không thể đạt tới được. Có một số chứng tá có thể cho thấy hữu ích và hứng khởi, nhưng ta lại không phải là người bắt chước, vì có thể đẩy ta tới chỗ lạc xa con đường đặc biệt Chúa dành sẵn cho ta. Điều quan trọng là mỗi tín hữu sẽ phân định con đường của mình, con đường mà họ đưa ra được điều tốt nhất cho mình, đưa ra được những quà tặng đích thân nhất Thiên Chúa đã đặt trong lòng họ (x. 1 Cr 12, 7); thay vì cố gắng bắt chước cách tuyệt vọng một cái gì đó không dành cho mình. Tất cả chúng ta được mời gọi để thành các chứng nhân, nhưng thật ra có nhiều cách làm chứng[11]. Quả thế, khi một nhà thần bí vĩ đại, thánh Gioan Thánh giá, viết quyển Spiritual Canticle, Ngài thích tránh các qui luật ăn chay nghiệt ngã đối với cho mọi người. Ngài giải thích rằng các câu thơ được sáng tác để mọi người đều được hưởng nhờ “theo cách của họ”[12]. Vì sự sống của Thiên Chúa được truyền thông “cho một số người theo cách này, những người khác lại theo cách khác”[13].
- Trong những hình thức khác nhau này, tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng ta phải nhìn “tài năng của phụ nữ” theo các kiểu thánh thiện của phụ nữ, là những phương thế chủ yếu phản ánh sự thánh thiện của Thiên Chúa trên trần gian này. Quả thật, đã có lần phụ nữ có khuynh hướng bị coi thường nhất, Chúa Thánh Thần đã nâng lên các vị thánh, vẻ hấp dẫn của các ngài đã sản sinh ra sức mạnh thiêng liêng mới và các cuộc cải tổ quan trọng trong Hội thánh. Ta có thể đề cập tới Thánh Hildegard Bingen, thánh Bridget, Thánh Catherine Siena, Thánh Teresa Avila và Thánh Teresa Lisieux. Nhưng tôi cũng nghĩ tới tất cả các phụ nữ ta không biết hay đã bị quên lãng, mỗi người theo cách của họ, vẫn duy trì và biến đổi gia đình và cộng đoàn mình nhờ sức mạnh của chứng tá của họ.
- Điều này phải kích thích và khích lệ ta dâng hiến mọi sự của ta và ấp ủ chương trình độc nhất vô nhị mà Thiên Chúa muốn cho mỗi chúng ta từ đời đời: “Trước khi ngươi hình thành trong dạ mẹ ngươi, ta đã biết ngươi, trước khi ngươi lọt lòng mẹ ngươi ta đã hiến thánh ngươi” (Gr 1, 5).
CHO CẢ NGƯƠI NỮA
- Thánh không đòi phải là giám mục, linh mục hay tu sĩ. Ta thường bị cám dỗ nghĩ rằng sự thánh thiện chỉ dành cho những ai có thể rút lui khỏi các sự việc bình thường để dành nhiều thời gian cho việc cầu nguyện. Thánh không phải thế. Tất cả chúng ta đều được kêu gọi nên thánh qua việc sống cuộc đời yêu thương và làm chứng trong mọi việc ta làm, và bất cứ ở đâu. Bạn được gọi vào đời sống thánh hiến ư? Hãy thánh bằng cách sống cam kết của mình với niềm hân hoan. Bạn là người lập gia đình ư? Hãy thánh bằng cách yêu thương và chăm sóc cho vợ cho chồng, như Đức Kitô đã yêu thương và chăm sóc Hội thánh. Bạn đang phải làm việc để mưu sinh ư? Hãy thánh bằng cách lao động với sự chính trực và khả năng để phục vụ anh chị em mình. Bạn là cha mẹ, ông bà ư? Hãy thánh bằng cách kiên trì dạy dỗ con cháu để chúng biết đi theo Đức Kitô. Bạn là người có quyền ư? Hãy thánh bằng cách làm việc cho công ích và từ bỏ cách lợi lộc bản thân[14].
- Hãy để cho ân sủng của bí tích Thánh tẩy sinh hoa trái trên con đường thánh thiện. Hãy để cho mọi sự mở ra cho Thiên Chúa; hãy hướng về Ngài trong mọi hoàn cảnh. Đừng nhụt chí, vì quyền năng của Chúa Thánh Thần luôn làm cho các con có thể làm điều ấy, và sự thánh thiện, cuối cùng, sẽ là hoa quả của Chúa Thánh Thần trong đời sống các con (x. Gal 5, 22 – 23). Khi cảm thấy bị cám dỗ dừng lại nơi sự yếu hàn của mình, các con hãy hướng mắt nhìn về Đức Kitô chịu đóng đinh và nói: “Lạy Chúa, con là kẻ tội lỗi khốn cùng, nhưng Chúa có thể làm phép lạ cho con khá hơn một chút”. Trong Hội thánh, tuy thánh thiện thật, nhưng cũng là một Hội thánh được hình thành bởi những kẻ tội lỗi, nên các con sẽ tìm được mọi sự các con cần để hướng đến sự thánh thiện. Chúa vẫn ban cho Hội thánh các quà tặng như Kinh thánh, các bí tích, các nơi thánh, các cộng đoàn sống động, các chứng tá của các thánh và vẻ đẹp muôn mặt xuất phát từ tình yêu Ngài, “như cô dâu được trang điểm bằng trân châu bảo ngọc” (Is 61, 10).
- Sự thánh thiện Chúa mời gọi các con tới này sẽ lớn lên nhờ những hành động nho nhỏ. Đây là một ví dụ: một phụ nữ kia đi mua sắm, chị ta gặp một người hàng xóm và họ bắt đầu trò truyện, bắt đầu đàm tiếu. Nhưng rồi chị tự nhủ: “Không, tôi sẽ không nói xấu ai”. Đó là một bước tiến đi vào trong sự thánh thiện. Sau này, lúc ở nhà, một trong những đứa con của chị muốn nói chuyện với chị về những ước mơ và hy vọng, dù mệt, chị vẫn ngồi dậy, kiên nhẫn lắng nghe với tình yêu thương. Đó là một hy sinh đem lại sự thánh thiện. Rồi khi gặp phải âu lo, nhưng nhớ lại lòng yêu mến của Đức Trinh Nữ Maria, chị lấy chuỗi mân côi ra và cầu nguyện với lòng tin tưởng. Đó là một con đường khác của sự thánh thiện. Sau này nữa, chị đi ra phố, gặp một người nghèo, chị dừng lại nói với người nghèo ấy một lời ân cần. Chị bước thêm được một bước nữa.
- Có lúc, cuộc sống cho thấy những thách thức lớn. Qua những thách thức ấy, Chúa luôn kêu gọi ta hoán cải cách mới mẻ, một cuộc hoán cải làm cho ân sủng của Ngài rõ hơn trong đời ta, “để ta có thể chia sẻ sự thánh thiện của Ngài” (Hr 12, 10). Lúc khác, ta chỉ cần tìm cách làm những gì ta đã làm rồi cách hoàn hảo hơn thôi: “Có những thôi thúc chỉ nhắm đến việc hoàn thành cách phi thường những việc bình thường ta vẫn làm trong đời”[15]. Khi bị tù, Đức Hồng Y Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thuận đã không chấp nhận lãng phí thời gian đợi ngày được thả tự do. Thay vào đó, ngài đã chọn “sống giây phút hiện tại, làm cho giây phút ấy chan chứa tình yêu”. Ngài quyết định: “Tôi sẽ nắm lấy những cơ hội xuất hiện hằng ngày; tôi sẽ hoàn tất những hoạt động bình thường cách phi thường”[16].
Theo cách này, được ân sủng của Thiên Chúa dẫn dắt, nhờ nhiều hành vi nho nhỏ, ta hình thành nên sự thánh thiện Thiên Chúa muốn cho ta, không phải với tư cách là những người tự mình đã có đầy đủ, nhưng “như các thừa tác viên của ân sủng thiên hình vạn trạng của Thiên Chúa” (1 Pr 4, 10). Các giám mục New Zealand đã dạy ta cách chí lý rằng ta có thể yêu thương bằng tình yêu vô điều kiện của Thiên Chúa, vì Chúa phục sinh vẫn luôn chia sẻ cuộc sống đầy quyền năng của Ngài với cuộc đời mỏng dòn của ta: “Tình yêu của Ngài vô giới hạn, một khi được trao ban, sẽ không bao giờ bị lấy lại. Tình yêu ấy vô điều kiện và luôn trung thành. Yêu như thế không dễ vì ta thường rất yếu đuối. Nhưng khi cố yêu như Đức Kitô đã yêu thương ta chứng tỏ rằng Đức Kitô đang chia sẻ với ta sự sống phục sinh của Ngài. Theo cách ấy, cuộc đời ta luôn thể hiện quyền năng đang hoạt động của Ngài – ngay cả trong những yếu hèn của con người”[17].
SỨ VỤ CỦA CÁC CON TRONG ĐỨC KITÔ
- Kitô hữu không thể nghĩ về sứ vụ của mình trên trần gian này mà lại không thấy được sứ vụ ấy chính là con đường đưa tới sự thánh thiện, vì “đây là ý Thiên Chúa, sự thánh hóa của anh em” (1 Thes 4, 3). Mỗi vị thánh đều là một sứ vụ, do Chúa Cha hoạch định để phản ánh và thể hiện, vào một khoảnh khắc đặc biệt của lịch sử, một khía cạnh nào đó của Tin mừng.
- Sứ vụ ấy có được ý nghĩa trọn vẹn nhất của nó nơi Đức Kitô, và chỉ có thể hiểu được nhờ Ngài. Tại cốt lõi của sứ vụ ấy, sự thánh thiện đang kinh nghiệm được, trong sự hiệp thông với Đức Kitô, các mầu nhiệm của cuộc đời Ngài. Sứ vụ ấy bao hàm việc kết hợp bản thân ta với sự chết và phục sinh của Chúa cách độc nhất vô nhị và đích thân, khi không ngừng chết và trỗi dậy cách mới mẻ với Ngài. Nhưng sứ vụ ấy cũng có thể bao hàm việc sản sinh trong cuộc sống ta các khía cạnh khác nhau của cuộc sống trần thế của Đức Kitô: cuộc đời ẩn dật, cuộc sống trong trong cộng đoàn của Ngài, việc Ngài gần gũi với những người bị ruồng bỏ, sự nghèo khó của Ngài và những cách thức khác trong đó Ngài cho bày tỏ tình yêu tự hiến của Ngài. Việc chiêm ngưỡng các mầu nhiệm này, như Thánh Ignatiô Loyola cho thấy, luôn đưa dẫn ta tới chỗ để chúng nhập thể vào trong các chọn lựa và thái độ của ta[18]. Vì “mọi sự trong cuộc đời Chúa Giêsu đều là dấu chỉ của mầu nhiệm Ngài”[19] , “toàn bộ cuộc đời của Đức Kitô đều là một mặc khải về Chúa Cha”[20], “toàn bộ cuộc đời của Đức Kitô đều là mầu nhiệm cứu chuộc”[21], “toàn bộ cuộc đời của Đức Kitô đều là mầu nhiệm qui tụ về một đầu một mối”[22], “Đức Kitô làm cho ta có thể sống trong Ngài tất cả những gì Ngài đã sống, và Ngài đang sống tất cả những cái ấy trong ta”[23].
- Kế hoạch của Chúa Cha là Đức Kitô, và bản thân ta trong Ngài. Cuối cùng, chính Đức Kitô mới là Đấng yêu thương nơi ta, vì “sự thánh thiện chẳng là gì cả chỉ là đức ái được sống tới mức viên mãn”[24]. Kết quả là, “mức độ của sự thánh thiện xuất phát từ tầm vóc mà Đức Kitô đạt được nơi ta, tới mức, nhờ quyền năng Chúa Thánh Thần, ta rập toàn bộ cuộc đời ta theo khuôn mẫu cuộc sống Ngài”[25]. Mỗi vị thánh đều là một sứ điệp Chúa Thánh Thần lấy ra từ sự phong phú của Đức Giêsu Kitô và ban cho dân Ngài.
- Để nhận ra lời Chúa muốn nói với ta qua một trong các vị thánh nào đó của Ngài, ta không cần phải hiểu cách chi tiết, vì nơi các ngài, ta vẫn gặp phải những khiếm khuyết và thất bại. Không phải mọi điều các thánh nói đều hoàn toàn trung thành với Tin mừng; cũng không phải mọi việc các ngài làm đều đáng tin và hoàn hảo. Điều ta cần chiêm ngắm là sự toàn diện của cuộc đời các ngài, toàn bộ cuộc hành trình của việc lớn lên trong sự thánh thiện, việc phản chiếu Đức Giêsu Kitô xuất hiện khi ta hiểu tường tận ý nghĩa toàn diện của các ngài với tư cách là một con người[26].
- Đây là lời kêu gọi uy quyền đối với tất cả chúng ta. Các con cũng cần nhìn toàn bộ cuộc đời các con như là một sứ vụ. Hãy cố nhìn thế đi bằng cách lắng nghe Thiên Chúa trong cầu nguyện và nhận ra các dấu chỉ Ngài đang ban cho các con. Mọi lúc và mọi quyết định trong đời, các con hãy luôn hỏi Thần khí xem Chúa Giêsu đang chờ mong gì nơi các con, để có thể thấy được chỗ của nó trong sứ vụ các con đã lãnh nhận. Hãy để cho Thần khí rèn đúc nơi các con mầu nhiệm của cuộc đời các con, một mầu nhiệm có thể phản ánh Đức Giêsu Kitô trong thế giới hôm nay.
- Ước gì các con sớm nhận ra lời và sứ điệp của Chúa Giêsu mà Thiên Chúa muốn nói với thế gian này qua cuộc sống các con. Hãy để Thiên Chúa biến đổi mình. Hãy để Thần khí canh tân mình, hãy để điều ấy có thể xảy ra, nếu không, các con sẽ thất bại trong sứ vụ cao cả của mình. Chúa sẽ đem sứ vụ ấy tới chỗ thành toàn bất kể các khiếm khuyết và vấp ngã của các con, miễn là các con không từ bỏ con đường tình yêu nhưng luôn mở ra cho ân sủng siêu nhiên, ân sủng luôn thanh luyện và soi sáng của Ngài.
HOẠT ĐỘNG LUÔN THÁNH HÓA
- Các con không thể hiểu được Đức Kitô nếu tách Ngài khỏi vương quốc Ngài đã đến xây dựng thế nào, thì sứ vụ của các con cũng không thể tách khỏi việc xây dựng nước ấy như vậy: “Trước tiên hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Ngài” (Mt 6, 33). Việc các con đồng hóa với Đức Kitô và ý của Ngài bao giờ cũng kéo theo việc dấn thân cùng với Ngài xây dựng vương quốc của tình yêu, của sự công chính và của nên hòa bình phổ quát. Chính Đức Kitô cũng muốn kinh nghiệm việc này cùng với các con, trong mọi nỗ lực và hy sinh mà việc xây dựng ấy đòi hỏi, nhưng cũng trong niềm vui và sự phong phú mà việc xây dựng ấy đem lại. Các con không thể lớn lên trong sự thánh thiện mà lại không hiến mình cả hồn lẫn xác, không cố hết sức cho nỗ lực này.
- Sẽ không lành mạnh khi yêu mến sự tĩnh lặng mà lại chạy trốn việc tiếp xúc với người khác, muốn sự bình an và yêu tĩnh mà lại trốn tránh hoạt động, tìm kiếm việc cầu nguyện mà lại coi khinh việc phục vụ. Trên trần gian này, mọi sự đều có thể được chấp nhận và đưa vào trong cuộc sống ta, và trở thành một phần của con đường nên thánh. Ta được gọi để là những nhà chiêm niệm ngay cả trong hoạt động, và để lớn lên trong sự thánh thiện nhờ thực hiện cách có trách nhiệm và quảng đại sứ vụ riêng của ta.
- Chúa Thánh Thần có thể thúc đẩy ta thực hiện một sứ vụ nào đó, rồi sau đó lại xin ta từ bỏ sứ vụ đó hay không tham gia trọn vẹn để duy trì sự bình an nội tâm của ta sao? Nhưng cũng có những lần khi ta bị cám dỗ hạ sự tham gia hay dấn thân lo việc mục vụ trên trần gian này xuống hàng thứ cấp, như thể những việc ấy là “những thứ làm xao lãng” trên con đường tiến tới sự lớn mạnh trong sự thánh thiện và bình an nội tâm. Ta có thể quên rằng “cuộc sống không có sứ vụ, mà là sứ vụ”[27].
- Không cần phải nói, bất cứ việc gì ta làm vì âu lo, kiêu hãnh hay nhu cầu muốn gây ấn tượng trên người khác đều sẽ không đưa tới sự thánh thiện. Ta bị thách thức chứng tỏ việc dấn thân của ta theo cách mọi sự ta làm đều phải có ý nghĩa Tin mừng và đều đồng hóa tất cả chúng ta với Đức Giêsu Kitô. Ví dụ như ta hay nói về linh đạo của các giáo lý viên, linh đạo của các linh mục giáo phận, của việc làm. Cũng vì lý do đó, trong Evangelii Gaudium, tôi đã kết luận bằng cách nói về một nền linh đạo của sứ vụ, trong Laudato Si về linh đạo môi trường, và trong Amoris Laetitia, về linh đạo của đời sống gia đình.
- Điều này không có nghĩa là ta coi thường nhu cầu cần có những lúc tĩnh mịch, cô tịch và yên lặng trước Thiên Chúa. Trái lại là khác. Sự hiện diện của các đồ đạc thường xuyên mới, sự hồi hộp của một chuyến đi xa và việc mải mê sắp xếp các vật dụng nhiều lúc đã không còn chỗ để ta nghe được tiếng Thiên Chúa. Ta đang bị tràn ngập bởi lời nói, những thú vui bên ngoài và tiếng ầm ĩ không ngừng, ta không được chất ngất niềm vui mà còn bị nhồi nhét bằng sự bất bình của những người đã đánh mất ý nghĩa của cuộc đời. Vì sao ta lại có thể không nhận ra nhu cầu cần ngưng ngay cuộc đấu tranh quyết liệt ấy để phục hồi lại không gian của bản thân cần thiết để tiếp tục cuộc đối thoại chân thành với Thiên Chúa? Tìm được không gian ấy có thể đau đớn nhưng bao giờ cũng sinh hoa trái. Sớm muộn gì ta cũng phải đương đầu với bản ngã thật của ta và để Thiên Chúa bước vào. Điều này có lẽ không xảy ra trừ phi “ta thấy mình đang nhìn vào vực thẳm của một cơn cám dỗ ghê hồn hay đang có cảm giác say sẩm khi đang đứng ngọn dốc cao của tuyệt vọng, hay thấy mình hoàn toàn cô đơn và bị bỏ rơi”[28]. Trong những hoàn cảnh ấy, ta tìm được động cơ sâu thẳm nhất cho việc sống trọn vẹn việc dấn thân cho công việc của ta.
- Những lo ra ở đâu cũng có đó cũng làm cho ta có khuynh hướng tuyệt đối hóa các giờ rảnh của ta, đến độ ta có thể lao hẳn những thứ đem lại cho ta sự giải trí hay những niềm vui chóng tàn[29]. Kết quả là, ta dần dần bực bội với sứ vụ, chểnh mảng với việc dấn thân, tinh thần quảng đại và sẵn sàng phục vụ bắt đầu suy thoái. Điều này hủy hoại kinh nghiệm tâm linh của ta. Sự hăng say về tinh thần có thể vững mạnh chăng khi tồn tại song song với sự biếng nhác trong việc loan báo Tin mừng và phục vụ tha nhân?
- Ta cần một tinh thần của sự thánh thiện có thể xâm chiếm hết cả sự cô tịch lẫn việc phục vụ của ta, cả cuộc sống lẫn các nỗ lực loan báo Tin mừng của ta, đến độ lúc nào cũng có thể diễn tả tình yêu tự hiến dưới mắt Chúa. Theo cách này, mọi phút giây trong đời ta đều có thể là một bước đi trên con đường lớn lên trong sự thánh thiện.
SỐNG ĐỘNG HƠN, NHÂN BẢN HƠN
- Đừng sợ sự thánh thiện. Sự thánh thiện ấy không lấy đi một năng lực, một sức sống hay niềm vui nào của các con. Trái lại, các con sẽ trở nên những gì Chúa Cha muốn khi dựng nên các con, và các con sẽ trung thành với bản ngã sâu xa nhất của mình. Cậy dựa vảo Thiên Chúa sẽ giải thoát ta khỏi mọi hình thức nô lệ và luôn đưa dẫn ta tới chỗ nhận ra phẩm giá vĩ đại của ta. Ta thấy được điều này nơi Thánh Josephine Bakhita: “Bị bắt và bị bán làm nô lệ khi mới bảy tuổi, một độ tuổi còn rất ngây thơ nhẹ nhàng, thánh nhân đã phải chịu rất nhiều đau khổ trong tay các chủ nô tàn ác. Nhưng dần dần ngài hiểu được sự thật sâu xa này là Thiên Chúa, chứ không phải con người, mới là Chủ của mọi người, mọi cuộc sống nhân phàm. Kinh nghiệm này trở thành nguồn khôn ngoan vĩ đại cho người nữ tử khiêm nhu này của Phi châu”[30].
- Nếu mỗi khi Kitô hữu đều lớn lên trong sự thánh thiện, thì họ sẽ sinh nhiều hoa trái hơn cho thế giới này. Các đức giám mục Tây Phi nhận xét rằng “ta đang được kêu gọi theo tinh thần của cuộc Tin mừng hóa mới để được loan báo Tin mừng và cũng để loan báo Tin mừng nhờ việc ban quyền cho mọi anh em, những người được thánh tẩy, để anh em đảm nhận các vai trò là muối đất và ánh sáng cho trần gian của mình ở bất cứ nơi đâu”[31].
- Đừng sợ hướng nhìn lên cao hơn, để các con được Thiên Chúa yêu thương và giải thoát. Đừng sợ để mình được Chúa Thánh Thần hướng dẫn. Sự thánh thiện không làm cho các con ít là người hơn đâu, vì đó là một cuộc gặp gỡ giữa sự yếu hèn của các con với quyền năng của ân sủng của Thiên Chúa. Vì theo lời của Leon Bloy, khi mọi sự đều được nói và làm, thì “bi kịch lớn duy nhất trong cuộc sống, không phải là phải thành một vị thánh”[32].
Chuyển ngữ: Linh mục Đaminh Nguyễn Đức Thông, C.Ss.R.
Chú thích:
[1] Benedict XVI, Bài Giảng lễ ngày đăng quang Giáo hoàng (25. 4. 2005); AAS (2005), 708.
[2] Điều này bao giờ cũng giả thiết danh thơm của sự thánh thiện và việc thực hành các nhân đức Kitô giáo, ít ra cũng ở mức độ bình thường; x. MOTU PROPRIO MAIOREM HAC DILICTIONEM (11.7.2017, khoản 2c: L’osservatore Romano, 21.7.2017, tr. 8.
[3] CÔNG ĐỒNG ĐẠI KẾT VATICAN II, Lumen Gentium, 9.
[4] JOSEPH MALEGUE, Pierres noires. Les classes moyenenes du Salut, Paris, 1958.
[5] CÔNG ĐỒNG VATICAN II, Lumen Gentium, 12.
[6] Verbogenes Leben und Epiphanie,GW XI, 145.
[7] GIOAN PHAOLO II, Thông Điệp Novo Milennio Ineunte (6.1.2001), 56: ASS 93 (2001), 307.
[8] Thông điệp Tertio Milennio Adveniente (10.10.1994), 37: AAS 87 (1995), 29.
[9] Bài giảng lễ nhân dịp tưởng niệm các Nhân chứng Đức tin của thế kỷ 20 (7.5.2000), 680 – 681.
[10] Lumen Gentium, 11.
[11] X. HANS VON BALTHASAR, “Theology and Holiness”, in Communio 14/4 (1987), 345.
[12] Spiritual Canticle, Red. B, Prologue, 2.
[13] Ibid., 14 – 15, 2.
[14] Xem Catechesis, General Audience of 19 November 2014: Insegnamenti II/2 (2014), 555.
[15] FRANCIS DE SALES, Treatise on the Love of God, VIII, 11.
[16] Năm chiếc Bánh và hai con cá, Pauline Books and Media, 2003, pp. 9, 13.
[17] HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC NEW ZEALAND, Healing Love, 1 January 1988.
[18] Spiritual Exercises, 102-312.
[19] Giáo lý của Hội thánh Công giáo, 515.
[20] Ibid., 516.
[21] Ibid., 517.
[22] Ibid., 518.
[23] Ibid., 521.
[24] BENEDICT XVI, Giáo lý, General Audience of 13 April 2011: Insegnamenti VII (2011), 451.
[25] Ibid., 450.
[26] Cf. HANS URS VON BALTHASAR, “Thần học và sự Thánh thiện”, in Communio 14/4 (1987), 341-350.
[27] XAVIER ZUBIRI, Naturaleza, historia, Dios, Madrid, 19933, 427.
[28] CARLO M. MARTINI, Le confessioni di Pietro, Cinisello Balsamo, 2017, 69.
[29] Ta cần phân biệt các loại giải trí hời hợt bên ngoai với nền văn hóa vui chơi lành mạnh, giúp ta mở lòng ra cho tha nhân và cho chính thực tại trong tinh thần cởi mở và chiêm niệm.
[30] JOHN PAUL II, Bài giảng Lễ phong thánh(1 October 2000), 5: AAS 92 (2000), 852.
[31] REGIONAL EPISCOPAL CONFERENCE OF WEST AFRICA, Pastoral Message at the End of the Second Plenary Assembly, 29 February 2016, 2.
[32] La femme pauvre, Paris, II, 27.
Tags: Gaudete et Exsultate, Tông huấn, Vui mừng và hân hoan, Đức Thánh Cha Phanxicô
Có thể bạn quan tâm
- Tông huấn Gaudete et Exsultate - Chương V: Cuộc chiến đấu, Sự thức tỉnh và phân định thiêng liêng.
- Tông huấn Gaudete et Exsultate - Chương IV: Các dấu chỉ của sự thánh thiện trong thế giới hôm nay
- Tông huấn Gaudete et Exsultate - Chương III: Dưới ánh sáng của vị tôn sư duy nhất
- Tông huấn Gaudete et Exsultate - Chương II: Hai kẻ thù tinh vi của sự thánh thiện
- Thư Đức Thánh Cha gửi các Giám mục khắp thế giới dịp công bố tông huấn "Gaudete et Exsultate"
- Tông huấn mới "Gaudete et Exsultate" của Đức Thánh Cha về việc nên thánh